Kosmonautyka.pl > Skylab
Skylab
Skylab to pierwsza i jedyna amerykańska stacja orbitalna.
Skylab (grafika: NASA)
Krążyła ona wokół Ziemi w latach 1973-1979. W trakcie użytkowania Skylaba na stację trzykrotnie przybyły na stację trzyosobowe załogi.
Powstanie
Stacja orbitalna Skylab była wynikiem inicjatywy Apollo Application Programs, która szukała alternatywnych zastosowań sprzętu pochodzącego z załogowego amerykańskiego programu księżycowego.
Budowa
Skylab składał się z 5 głównych części.
Budowa stacji Skylab (grafika: NASA)
| 1. | Orbital Workshop (OWS) | podstawowy moduł mieszkalny i doświadczalny |
| 2. | Multiple Docking Adapter (MDA) | moduł do dokowania statków kosmicznych Apollo |
| 3. | Apollo Telescope Mount (ATM) | moduł z teleskopem do obserwacji astronomicznych |
| 4. | Airlock Module (AM) | śluza powietrzna |
| 5. | Command and Service Module (CSM) | zadokowany do stacji statek kosmiczny Apollo |
Orbital Workshop (OWS) był właściwie przerobionym 3 stopniem rakiety nośnej Saturn V. Normalnie stopień ten, o średnicy 6,6 m i długości 14,6 m, zawierał 2 zbiorniki na paliwo rakietowe. Większy i góry zbiornik po ciekłym wodorze zamieniono w przestrzeń mieszkalną stacji dzieląc go dodatkowo na 2 piętra. Miał on pojemność użytkową aż 275 m3.
Przekrój przez stację (grafika: NASA)
Obok funkcji mieszkalnych znajdowało się tutaj wyposażenie stacji, zapasy żywności, wody oraz zapasy paliw do pozycjonowania stacji w przestrzeni. W nim przeprowadzane były eksperymenty. Moduł ten miał masę 5,8 ton. Dolny i mniejszy zbiornik po ciekłym tlenie pozostawiono bez zmian. Przeznaczono go na zasobnik na odpadki, które były wrzucane do niego przez specjalną śluzę.
Górny pokład modułu Orbital Workshop widziany ze śluzy powietrznej. Na środku widoczne przejście między częściami modułu oraz dalej śluza powietrzna do pozbywania się śmieci. (grafika: NASA)
Do Orbital Workshop (OWS) podłączony był ważący 22 t moduł Airlock Module (AM), który był nie tylko śluzą powietrzną, ale także zwierał zbiorniki z powietrzem dla stacji.
Dalej następował mający ponad 6 t moduł Multiple Docking Adapter (MDA). Zawierał dwa mechanizmy dokujące dla statków kosmicznych Apollo. W przypadku stacji Skylab dokujący do niego statek kosmiczny Apollo z załogą po połączeniu stawał się sam modułem stacji. Skylab, nie licząc telemetrii, nie posiadał bowiem nadajnika do komunikacji. Statek Apollo przejmował zatem tę funkcję. Umożliwiał także odświeżanie powietrza stacji.
Prostopadle do modułu dokowania Multiple Docking Adapter (MDA) przytwierdzony był moduł Apollo Telescope Mount (ATM). Ten ważący 11t moduł zawierał teleskop. Teleskop sterowany był z modułu głównego Orbital Workshop (OWS), jednakże rolki z filmem wymieniane musiały być w ramach spaceru kosmicznego (tzw. EVA). Wymaganą pozycję modułu "na boku" osiągał on już na orbicie.
Stację zbudowała firma McDonnell Douglas. Z racji monolitycznej budowy Skylab oraz ogromnego ciągu rakiety Saturn V stacja została wyniesiona w jednym "kawałku", w ramach jednego lotu - nie zaś w osobnych modułach łączonych na orbicie, jak to się gdzie w przypadku obecnych stacji orbitalnych.
Użytkowanie
Na orbitę stacja została wyniesiona przez dwa pierwsze stopnie rakiety Saturn V, która wcześniej była przewidziana do lotu na Księżyc w ramach misji Apollo 20 (została odwołana).
Transmisja telewizyjna ze startu stacji Skylab
Start miał miejsce 14 maja 1973 roku z kosmodromu Canaveral na Florydzie w USA.
Podczas wprowadzania stacji Skylab na orbitę (misja Skylab 1) niestety doszło do uszkodzenia osłony termicznej i anty-mikrometeorytowej stacji. Stacja znalazła się wprawdzie na przewidzianej orbicie, jednakże nie działała poprawnie. Obok uszkodzenia osłony nie rozłożyły się panele słoneczne.
Stacja Skylab z widocznym rozłożonym jednym z dwóch paneli słonecznych oraz nałożoną folią ochronną w miejscu zdartej osłony (zdjęcie: NASA)
W wyniku tych uszkodzeń stacja orbitalna musiała przyjąć taką pozycję, aby jej obdarty z osłony fragment nie był eksponowany na światło Słońca, zatem znajdował się w cieniu. Jednakże przy takiej wymuszonej pozycji ilość pozyskiwanej energii z paneli słonecznych była za zbyt mała co skutkowało zbyt słabo naładowanymi akumulatorami.
Szkody naprawiano podczas załogowych misji Skylab 2 i Skylab 3, których celem było dostarczenie obsady stacji. Na miejsce obdarte z osłony założono specjalną folię ochronną, także udało się odblokować zacięty panel słoneczny.
Szycie folii ochronnej (zdjęcie: NASA)
Na stację Skylab przybyły tylko 3 załogi. Było to we latach 1973-1974 w ramach misji oznaczonych jako Skylab 2, Skylab 3 oraz Skylab 4. Każda z nich liczyła 3 astronautów. Przebywali oni na pokładzie stacji kolejno 28, 59 i 84 dni.
Widowiskowe ćwiczenia fizyczne załogi wewnątrz stacji
Statki kosmiczne Apollo dobijajace do stacji pochodziły także z ostatnich odwołanych misji księżycowych.
Na pokładzie stacji był nawet prysznic (grafika: NASA)
Podczas misji Skylab 3 i 4 wewnątrz stacji testowano Automatically Stabilized Maneuvering Unit (ASMU). Był to protoplasta używanego później, podczas misji wahadłowców, placaka manewrowego Manned Maneuvering Unit (MMU). Ćwiczono w kopułe OWS.
Sterowany ręcznie plecak wykorzystywał gazowy azot nie stanowiąc zagrożenia wewnątrz konstrukcji (grafika: NASA)
Co ciekawe każdorazowo przy lotach załogi na stację na Ziemi do startu przygotowywany była kolejna rakieta nośna Saturn wraz ze statkiem kosmicznym Apollo Rescu. W przypadku problemów miał to być pojazd ratunkowy.
Podczas ostatniej misji załoga wykorzystując silniki zadokowanego do stacji statku kosmicznego Apollo umieściła stację na wyższej orbicie. Według obliczeń wyższa orbita powinna pozwolić na krążenie stacji wokół Ziemi przez dalsze 9 lat. Planowano, że wahadłowce Space Shuttle, które miały pierwotnie wejść za 5 lat od opuszczenia stacji, będą mogły zadokować do Skylaba. Jednakże z powodu opóźnień przy programie wahadłowców stacja wciąż obniżała swoją orbitę. Weszła w atmosferę 1979 roku. Szczątki stacji spadły nad Australią. Jeden z nich nawet zabił krowę.
Do czasu zniszczenia stacja Skylab okrążyła Ziemię 34 981 razy i przebyła drogę około półtora miliarda kilometrów.
Następną amerykańską stacją orbitalną miała być Freedom. Jednakże nigdy ona nie powstała. Zamiast niej wahadłowce w swojej ładowni wynosiły moduły Spacelab. Były one jednakże wielokrotnego użytku, wracały wraz z wahadłowcem-nosicielem na Ziemię.
| Skylab | ISS | |
| masa | 77 t | 419,5 t |
| wymiary | 25,1 x 17 x 11,1 m | 72,8 x 20 x 108,5 m |
| wnętrze | 351,6 m3 | 931,5 m3 |
| orbita | 434-442 km | 400-410 km |
| obieg | 93,4 min | 92,5 min |
Wsparcie
 |
Na bieżąco. Za darmo. Codzienne. |
| Kosmonautyka.pl na serwisach społecznościowych: | |