Nowości Kosmonautyka |
Kosmonautyka.pl > Projekt Pilot Projekt PilotProjekt Pilot (1958) to program umieszczenia przez US Navy pierwszego sztucznego satelity rakietą nośną wynoszoną na pokładzie samolotu.
PowstanieCelem Projektu Pilot było powstanie małej wielostopniowej rakiety nośnej, której wystrzelenie odbywałoby się spod skrzydła samolotu i która byłby zdolna do wyniesienia sztucznego satelity na orbitę wokołoziemską.
Nazwą oficjalną przedsięwzięcia był Projekt Pilot, ale projekt jest znany także jako NOTSNIK. Nazwa ta pochodzi z połączenia skrótu NOTS (od nazwy biura badawczego Naval Ordnance Test Station, w skrócie NOTS) i Sputnik. Pierwotnie rakieta nośna programu Pilot bazować miała na rakiecie sondażowej Sergeant amerykańskiej armii (US Army). Ta jednak, zapewne widząc w marynarce konkurencję, odmówiła przekazania takowych. Inżynierowie NOTS musieli zasiąść do tablic projektowych i wymyślić sposób wynoszenia satelitów wykorzystując to co mają. Jako pierwszy stopień rakiety Pilot postanowiono wykorzystać... samolot. Był nim myśliwiec Douglas F4D-1 "Skyray". Szef biura zatwierdził projekt i przyznał 300 tys. USD budżetu i 4 miesiące na wykonanie. Dla orientacji dom kosztował wówczas 30 tys. USD, zaś auto kosztowało 2-4 tys. USD.
BudowaRozmiary oraz waga rakiety Pilot była determinowana maksymalnymi rozmiarami i wagą wynoszącego nią samolotu-nosiciela. Dane techniczne rakiety Pilot:
Trzy pierwsze stopnie zawierały parę zmodyfikowanych silników HOTROC używanych przez US Navy w systemie przeciwko okrętom podwodnym ASROC rozwijających ciąg 126,4 kiloniutonów przez okres 4,86 sekund. Czwarty stopień to silnik X-241 opracowany przez Allegheny Ballistic Laboratory. Bazował na silniku X-248 opracowanym dla rakiety nośnej Vanguard. Dawał on ciąg 12,11 kN przez 36 sekund. Piąty stopień ważył 4,9 kg i zawierał silnik własny zbudowany przez NOTS dający ciąg 5,14 kiloniutonów przez 5,7 s. Po wypaleniu się tego stopnia satelita NOTSNIK miał poruszać się z prędkością 8,44 km/s i wejść na orbitę polarną z apogeum ok. 2 400 km. Jednakże z perygeum około 60 km orbita ta byłaby bardzo krótkotrwała. Zatem zaledwie 568 gramowy szósty stopień zintegrowany z satelitą i miał być odpalony 53 minuty i 20 sekund po uwolnieniu członu. Także opracowany przez NOTS silnik wytwarzał ciąg 765 niutonów ciągu przez 1 sekundę by wnieść satelitę na orbitę o bezpiecznym perygeum 2 250 km (poza atmosferą).
Sam satelita ważył zaledwie 1,05 kg. Miał kształt walca przy średnicy 20 cm. Zasilany był baterią i miał jeden przyrząd pomiarowy - skaner telewizyjny na podczerwień. Do odbioru sygnałów z satelity przewidziano pół tuzina mobilnych stacji MINITRACK rozsianych po całym świecie. LotySamolot-nosiciel "Skyray" wznosił się na wysokość 10,7 km i wlatywał w przestrzeń, gdzie następowało odpalanie rakiety (nad kanałem Santa Barbara na Pacyfiku na zachód od Los Angeles). Przed uwolnieniem rakiety pilot wznosił się przy prędkości 0,9 Macha. Na wysokości 12,5 km przy prędkości 742 km/h oraz kącie 50 stopni do horyzontu rakieta była uwalniana. Trzy sekundy później następował zapłon silników najniższego stopnia.
Oficjalnie żaden z 10 lotów programu nie zakończył się sukcesem. Jednakże na podstawie odebranych danych po drugiej stronie globu jest bardzo prawdopodobne, że na orbicie okołoziemskiej udało się umieścić dwa satelity. Nawet licząc z samolotem-nosicielem rakieta NOTSNIK jest najprawdopodobniej najmniejszym systemem zdolnym do wynoszenia satelitów. I najtańszym, bo każdy z 10 startów kosztował średnio 20 tys. USD z 1958 roku. Projekt Pilot konkurował w tym czasie z 3 amerykańskimi rakietami nośnymi:
Kto wie, gdyby amerykańskie wojska lądowe chciały współpracować z marynarką wojenną w ramach projektu NOTSNIK i przekazały jej rakiety historia potoczyłaby się inaczej i to USA wyniosłoby na orbitę pierwszego sputnika. Chronologia Programu Pilot na tle Sputnika:
Po wykonaniu wszystkich 10 przewidzianych prób projektu nie kontynuowano. Wysiłki skierowano na inne proejkty. Caleb, jeden z projektów, który miał także bazować na wynoszeniu spod samolotu, został anulowany na skutek nacisków politycznych sił powietrznych USAF, które chciały zmonopolizować wynoszenie satelitów wojskowych. Po uruchomieniu projektu Caleb skupił się na lotach wysokościowych, nie zaś na orbitalnych. W 1962 roku osiągnięto w ramach tegp projektu wysokość 1 167,3 km. Inny projekt NOTSNIK II, mimo nazwy, skupił się na opracowaniu broni antysatelitarnej a nie wynaszania satelitów. Wsparcie
|