Kosmonautyka.pl > Spiral

Spiral

Powstanie

Koncepcja budowy załogowego samolotu kosmicznego, statku kosmicznego wielokrotnego użytku pojawiła się w Rosji na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, czyli już na początku ery kosmicznej. W tym czasie w USA latał samolot kosmiczny X-15 i trwały prace nad wahadłowcem Dyna Soar.

Trzy główne zadania stawiane przed Spiralem:

• loty szpiegowskie z kamerą filmową i radarem,
• loty bombowe z ładunkami nuklearnymi orbita-powierzchnia
• loty do celów na orbicie (sztuczne satelity, statki kosmiczne)

Budowa

System Spiral tworzyć miały 3 elementy:

• samolot kosmiczny MiG-105, czyli sam wahadłowiec (prom kosmiczny, orbiter)
• samolot macierzysty Tupolewa mający wynieść orbiter wysoko w stratosferę
• rakieta pomocnicza mająca wynosić samolot na orbitę po uwolnieniu go z samolotu macierzystego

Budowa systemu wynoszenia Spiral

Prace nad samolotem kosmicznym prowadziło biuro projektowe MiG, zaś statek macierzysty miał być zbudowany przez biuro Tupolewa.

Prototyp samolotu kosmicznego MiG-105 (grafika: Bernhard Gröhl, Wikipedia (CC))

Po osiągnięciu przez samolot macierzysty Tupolewa odpowiedniej wysokości (20-24 km) i prędkości (4 Macha) samolot kosmiczny MiG-105 na szyczie rakiety pomocniej miał się od niego odłączyć. Uruchomiona rakieta pomocnicza wprowadzić miała wahadłowiec na orbitę okołoziemską.

MiG-105 to jednoosobowy samolot orbitalny.

Skrzydła były o zmiennej geometrii. Przedział załogowy samolotu MiG-105 miał mieć możliwość awarynjego odłączania się od reszty konstrukcji. Dzięki temu, w przypadku problemów z rakietą nośną, pilot miałby możliwość uratowania się. Po odłączeniu się kabina z pilotem miała lądować na spadochronie.

Skrzydła orbitera podczas startu i powrotu do atmosfery zgięte miały być o 60 stopni przypominając stabilizatory. Po wejściu w atmosferę skrzydła miały się przestawić do pozycji horyzontalnej. Wracać miał na Ziemię lotem szybowcowym, dzięki sile nośnej wytworzonej przez jego skrzydła.

Lądowanie odbywać się miało na płozach, które schowane były na dziobie i pod silnikiem. Dzięki wyposażeniu samolotu kosmicznego w silnik turbodorzutowy przy powrocie na lotnisko mógłby on wielokrotnie podchodzić do lądowania.

Opracowywano 3 prototypy:

• 105-11 - prototyp do prób atmosferycznych poniżej prędkości dźwięku (EPOS)
• 105-12 - prototyp do prób atmosferycznych powyżej prędkości dźwięku
• 105-13 - prototyp do prób kosmicznych (lot orbitalny)

Użytkowanie

Odbyło się 8 testowych lotów atmosferycznych przyszłego orbitera.

Próby nigdy nie wyszły poza testy atmosferyczne.

Program Spiral prowadzony był w latach 1960-1969 i po przerwie w latach 1974-1978. Projekt porzucony został ostatecznie na rzecz rozwoju większego wahadłowca Buran.

Zachował się prototyp orbitera 105-11, który znajduje się w Centralnym Muzeum Sił Lotniczych Federacji Rosyjskiej w Monino pod Moskwą.

Wsparcie

Na bieżąco. Za darmo. Codzienne. Wesprzyj rozwój portalu Kosmonautyka.pl!

Strona ta wykorzystuje mechanizm plików cookies. Dalsze korzystanie z niej, bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza, że użytkownik akceptuje ich stosowanie (polityka prywatności i cookies).